Dyrektywa Omnibus w Polsce. Jakie nowe obowiązki czekają sprzedawców w sieci?

Czym jest Dyrektywa Omnibus?

Określenie “Dyrektywa Omnibus” to skrótowa nazwa dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2161 z dnia 27 listopada 2019 r. zmieniającą dyrektywę Rady 93/13/EWG i dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 98/6/WE, 2005/29/WE, a także 2011/83/UE w odniesieniu do lepszego egzekwowania i unowocześnienia unijnych przepisów dotyczących praw konsumenta. W odróżnieniu od rozporządzeń UE (takich jak RODO), dyrektywy nie mają bezpośredniej mocy obowiązującej i muszą być implementowane do krajowych porządków prawnych.

Dlaczego Omnibus? Ponieważ wpływa nie tylko na Ustawę o prawach konsumenta, ale także na ustawę o informowaniu o cenach towarów i usług czy na ustawę o ochronie konkurencji i konsumentów.

Zobacz webinar o tym, jak dostosować sklep internetowy do Omnibusa:

Informowanie o zmianach cen

Sklepy internetowe będą musiały wyświetlać najniższą cenę towaru z 30 dni przed wprowadzeniem promocji na dany produkt. W przypadku produktów szybko psujących się, z krótką datą przydatności do spożycia - sprzedawca ma obowiązek uwidaczniać aktualną cenę i tę sprzed pierwszego zastosowania obniżki, natomiast w przypadku produktów będących w ofercie przedsiębiorcy krócej niż 30 dni - najniższą cenę od rozpoczęcia sprzedaży do wprowadzenia obniżki. Nie ma takiego obowiązku, jeśli przedsiębiorca zwyczajnie obniża cenę regularną, bez ogłaszania promocji lub wyprzedaży.

Zasady Omnibusa nie stosuje się również do udzielanych stałych rabatów dla grup klientów na cennik, indywidualnych kodów rabatowych np. za dodanie opinii w sklepie lub w ramach remarketingu. Zapisz się na webinar 13 stycznia, podczas którego omówimy m.in. temat organizacji kampanii promocyjnych w świetle nowych przepisów oraz dokładnie określimy, które rodzaje promocji podlegają pod Omnibusa, a które nie?

Jak zmienił się system AtomStore pod kątem informowania o najniższej cenie sprzed promocji w okresie 30 dni?

Prace nad wdrożeniem odpowiednich rozwiązań backendowych w systemie AtomStore trwały od maja 2022 roku. Ceny detaliczne i promocyjne zbierane i zapisywanie są w systemie AtomStore od czerwca 2022. Ceny minimalne będą zatem bazowały na dostępnej najniższej cenie w systemie.

System AtomStore przy zmianie ceny detalicznej, promocyjnej lub przy akcji promocyjnej bezwarunkowej wylicza natychmiast cenę minimalną dla danego produktu. W przypadku akacji warunkowanych oraz obniżek wywoływanych kodem rabatowym ze względów optymalizacyjnych sprawdza najniższą cenę produktu tylko raz dziennie. Następnie zapisuje w bazie danych najniższą cenę danego produktu w ostatnich 30 dniach przed startem promocji i najniższą cenę detaliczną z ostatnich 30 dni. Do wyliczenia ceny minimalnej uwzględnia wszystkie promocje oraz kody rabatowe, które były aktywne w okresie 30 dni, są publiczne i są zaznaczone flagą Omnibus (w ustawieniach kuponu rabatowego).

Proces działania skryptu opisany jest dokładnie w artykule o Omnibusie w Bazie Wiedzy w podrozdziale “Jak liczymy cenę ommibus w przypadku akcji promocyjnych?”.

Jak wyświetlać najniższą cenę sprzed 30 dni przed ogłoszeniem obniżki w sklepie internetowym na systemie AtomStore?

W panelu sklepu w systemie AtomStore wystarczą dwa kroki, aby uruchomić zapisywanie historii cen oraz ich wyświetlanie. Po pierwsze, przejdź do Ustawienia → Konfiguracja sklepu → Sprzedaż i ceny → Omnibus i Włącz moduł. Zaznacz odpowiednie opcje zgodnie ze stanem w Twoim sklepie internetowym. Opcja “Wstrzykuj ostatnią cenę przy pomocy JavaScriptu” to możliwość natychmiastowego wyświetlenia cen w szablonie bez ingerencji programisty. Więcej szczegółów poniżej. Zaznacz na TAK, jeżeli ma zostać aktywowana. Nasz zespół może przystosować wygląd, treść i działanie obowiązku informacyjnego zgodnie z Twoimi indywidualnymi wymaganiami. Zmiany takie są dodatkowo płatne.

W kroku drugim przejdź do Ustawienia → Kraje. Wybierz Polskę. Zaznacz flagę UE na TAK, Dzięki temu system wie, że ma uwzględniać przepisy wynikające z Dyrektywy i nowych przepisów.

W przypadku polskich przepisów nie ma określonego okresu inkubacji, dlatego pytania dotyczące okresu inkubacji możesz pominąć. W funkcji “Omnibus - promocja - cena podstawowa” zgodnie z polskim ustawodastwem zaznacz “Cena detaliczna”. System będzie wyliczał promocję od ceny detalicznej produktu. Zapisz zmiany.

Ceny detaliczne i promocyjne są przechowywane w okresie 30 dni. Ze względów optymalizacyjnych starsze ceny są usuwane, ale archiwizowane w postaci plików CSV na zewnętrznym serwerze. Na życzenie będziemy je w stanie udostępnić sprzedawcy. W najbliższej przyszłości udostępnimy w edycji każdego produktu historię ceny, aby każdy administrator miał szybki i wygodny dostęp do tych informacji.

Dokładna instrukcja włączenia i ustawienia modułu Omnibus w AtomStore znajduje się w Bazie Wiedzy.

Obowiązek informowania o indywidualnym dostosowaniu ceny

Niezależnie od opisanych powyżej obowiązków w zakresie informowania o najniższych cenach, nowe przepisy obejmują także obowiązek informowania klientów o indywidualnym dostosowaniu ceny, który jest wynikiem zautomatyzowanego podejmowania decyzji. W praktyce oznacza to, że cena, która zostanie podana konsumentowi, będzie efektem profilowania, które jest dokonywane na podstawie np. analizy zachowania w e-sklepie, to przedsiębiorca wówczas będzie musiał go o tym poinformować.

Obowiązek związany z publikowaniem opinii o produktach

Większość klientów sklepów w sieci przed podjęciem decyzji o zakupie sprawdza opinie, badania wskazują, że mają one kluczowe znaczenie w podejmowaniu decyzji zakupowej. Stale rosnące znacznie opinii publikowanych przez klientów może rodzić pole do nadużyć i chęci wystawienia przez sprzedawców sobie samym pozytywnych rekomendacji. Aby zapobiegać i ograniczać takie zabiegi, dyrektywa Omnibus przewiduje nałożenie na dostawców platform internetowych obowiązku informowania konsumentów o tym, czy dostępne na danej platformie opinie o produktach zostały zweryfikowane, a jeżeli tak, to w jaki sposób.

Istotne jest, że omawiane zmiany nie zakładają zakazu udostępniania opinii niezweryfikowanych, a jedynie obowiązek poinformowania konsumentów o fakcie ich niezweryfikowania. Sprawdzeniu ma podlegać jedynie fakt czy dana opinia pochodzi od osoby, która rzeczywiście zakupiła ten produkt lub go używała.

Jak włączyć weryfikację opinii w sklepie internetowym na AtomStore?

Korzystając z modułu Opinie w AtomStore (Ustawienia → Konfiguracja sklepu → Wygląd sklepu → Opinie) możesz włączyć taką weryfikację opinii wybierając np. opcję “Dodawanie opinii tylko przez klientów, którzy kupili ten produkt”. Informację o weryfikacji opinii konsumenckich najlepiej zamieścić tuż przy opiniach na karcie produktu, na osobnej stronie statycznej czy w regulaminie sklepu.

Dodatkowe obowiązki informacyjne

Nowe regulacje wynikające z dyrektywy Omnibus zakładają, że konsumenci będą jasno informowani, czy podmiot oferujący na platformie towary, usługi lub treści cyfrowe jest osobą fizyczną czy przedsiębiorcą. W pierwszym przypadku dowiedzą się także, że w tej relacji nie mają zastosowania przepisy, które chronią konsumenta - przykładowo możliwość odstąpienia od umowy. Szczegółowe dane kontaktowe sklepu internetowego

Jednym z obowiązków wynikających z nowego prawa jest podanie wszystkich danych kontaktowych sklepu - pełnego adresu pocztowego, numeru telefonu, a także adresu e-mail. Może wydawać się, że to podstawy, lecz wiele sprzedawców w sieci nie praktykuje podawania danych kontaktowych.

Kryteria plasowania cen i ofert dla marketplaces

Zgodnie z nowymi regulacjami, dostawca platformy internetowej będzie miał szereg innych obowiązków - m.in. będzie miał obowiązek poinformować konsumenta w sposób jasny i zrozumiały o zasadach plasowania ofert przedstawionych konsumentowi w wyniku wyszukiwania oraz znaczeniu tych parametrów w porównaniu z innymi. Warto podkreślić, że obowiązek ten dotyczy wyłącznie informowania odbiorców, lecz nie nakazuje ujawniania całego algorytmu, który odpowiada za pozycjonowanie. Parametry to ogólne kryteria, procesy, specyficzne sygnały wbudowane w algorytmy lub inne mechanizmy korygowania lub obniżania pozycji stosowane w procesie pozycjonowania produktów. Należy dodać, że te informacje nie mogą zostać udostępnione np. w regulaminie, lecz muszą spełniać poniższe warunki:

• informacje o plasowaniu muszą być udostępnione w specjalnej części interfejsu internetowego (konieczne jest zatem wydzielenie w sklepie internetowym takiej części);
• część interfejsu zawierająca informacje o plasowaniu musi być bezpośrednio i łatwo dostępna ze strony, gdzie prezentowane są oferty;
• informacja o plasowaniu musi wskazywać główne parametry decydujące o plasowaniu ofert prezentowanych kupującemu oraz względne znaczenie tych parametrów w porównaniu z innymi parametrami.

Należy zaznaczyć, że w informacji o planowaniu należy także uwzględnić fakt sponsorowania oferty - jeśli taka sytuacja ma miejsce. Brak ujawnienia takiej informacji będzie stanowił czarną nieuczciwą praktykę rynkową, czyli praktykę nielegalną w każdych okolicznościach.

Obowiązek informowania o podziale obowiązków na platformie

W momencie, gdy sprzedawca platformy handlowej udostępnia ją innym podmiotom - np. ma to zastosowanie w przypadku marketplace, ma on obowiązek przekazać konsumentowi, za jakie czynności odpowiada dostawca, a za jakie sprzedawca. Na przykład dostawca platformy udostępnia sprzedawcy system do zarządzania zamówieniami, narzędzia do komunikowania się z konsumentem czy udostępniania kupującemu elektroniczny formularz reklamacyjny, natomiast sprzedawca przyjmuje płatność od konsumenta, wysyła zakupiony towar czy rozpatruje reklamację. Podział obowiązków na danej platformie będzie zazwyczaj wyglądał identycznie w stosunku do każdego sprzedawcy, informacja o tym powinna znaleźć się w regulaminie platformy.